TEKNOGİRİŞİM Sermaye Desteği, SAN-TEZ, TÜBİTAK PROJE Değerlendirme Sunumlarında Nelere Dikkat Edilmelidir?

TEKNOGİRİŞİM SERMAYE DESTEĞİ, SAN-TEZ, TÜBİTAK vb. projelerde genel olarak ön başvuru ve iş planı başvurusundan oluşmaktadır. Bu iki aşamayı geçtikten sonra projenin sözlü savunma bölümü vardır. Bu bölümde "Genel olarak nelere dikkat edilmelidir ?" sorusunun yanıtlarını aşağıdaki birkaç başlık altında toplayabiliriz :

• "İnsanlar kıyafetlerine göre karşılanır bilgilerine göre uğurlanır" diye güzel bir söz vardır. Bu sözden yola çıkarsak öncelikli olarak ister kadın ister erkek sportif kıyafetlerden olabildiğince uzak durmalı mümkünse takım elbise veya buna yakın ağırlıkta kıyafetler tercih edilmelidir. Kadınlar aşırı makyajdan uzak durmalı, tam tersine erkeklerde olabildiğince sadelikten uzak durmalıdır. Erkekler için en azından bir gün öncesinden saç ve sakal tıraşı olunmalıdır. Kadınlar ise olabildiğince sade bir makyaj tercih edebilirler. "Ya bunları bilmeyen bu çağda kaldı mı?" diye seslenişlerde bulunabilirsiniz. Ama inanın bunlara dikkat etmeyen kişiler azımsanmayacak kadar az değil. Kılık ve kıyafetinizin düzgün olması kendinize olan öz güvenin, duruşunuza hatta sesinizdeki güven verici ifadelere bile yansıyacaktır. 

• İkinci olarak,  sunumunuzu bilgisayar+projeksiyon cihazında sunmak üzere elektronik olarak hazırlayın. Sunumlarınızın bir A4 sayfasında 4 yansı olacak şekilde çıktılarını alabilir ve sunum esnasında proje jürilerine dağıtabilirsiniz. Bunun:a) jüriye, proje esnasında kaçırdıkları, üzerinde durmak istedikleri yerleri daha kolay takip etme, sunumunuzla alakalı alınacak notları bunların üzerine alma, sözlü savunma bittikten sonra karar verme aşamasında yardımcı olabilir. Çünkü daha önceden verilen proje metni ile hazırlanan sunu arasında farklılıklar olabilme ihtimali çok yüksektir.

• Üçüncü olarak, jüri üyelerinin bulunduğu sözlü savunma oda/ofis'ine girdiğinizde "Merhaba, iyi günler vb." selamlama ifadeleri ile giriniz. Takım elbise ile girdiyseniz başlangıçta bir düğmeniz kapalı olmasına özen gösteriniz. 5-10 dk sonra ceketinizin düğmesini açabilirsiniz. Jüri üyeleri oturunuz demeden ya da siz jüri üyelerinden izin almadan oturmayınız. Ayakta sunum daha iyi olabilir. Ara sıra yansıya bakınız, jüri üyeleri ile göz teması kurunuz. Devamlı bir jüri ile konuşuyormuş havası oluşturmayın. 

• Sözlü savunmanın ortalama 15-20 dk  sizin sözlü sunumunuza 15-20 dk ise soru-yanıt bölümüne ayrılır. Savunmanız toplamda 15-30 dk. sürerse ret, 45-60 dk sürerse kabul alma ihtimali yüksektir. Çünkü projeniz ve sunum tarzınız jürinin dikkatini çekerse jüri sorularıyla size daha fazla vakit ayıracaktır. Proje döngüsünde en önemli bölümlerden biri pazarlama olayıdır. Sunumda da projenizi iyi pazarlamanız gerekir.  

• Sunumunuza başlamadan önce bir iki yansı ile çok kısa bir şekilde ad soyad, doğum tarihi, doğum yeri, mezun olunan lisans, yüksek lisans, doktora vs eğitim bilgileri verilmelidir. Daha sonra bu proje fikrinin ortaya çıkış hikayesi olabildiğince öz ve kısa olarak bir iki yansıda verilmelidir. Hemen peşine projede yapacağınız ürününüzün deneysel ön çalışmalarını anlatırken yanınızda getirdiğiniz ürün ön çalışma parçalarını jüri üyelerine takdim ediniz. Hemen peşine ürünün ön çalışmalarının daha önceden tarafınızdan çekilen videolarını  jüriye anlatarak takdim ediniz. Burada dikkat edilmesi gereken çekilen videoların basit bile olsa sizin ürün ön çalışmalarınızın olmasıdır. Yoksa jüri karşısında internet ortamından indirilen videoların bir anlamı olmayacaktır. Peşine ürününüzün dünya ve Türkiye'deki yeri konusunda bilgilendirmeler veriniz. En son bölümde de ürünü sergileyebileceğiniz uluslararası ve ulusal fuarlar, belgelendirme faaliyetleri, mülki ve sinai haklar (faydalı model, patent, ISO vb.) hakkında birkaç yansı veriniz. 

• Sunum bu kadar kısa mı olur? dediğinizi duyar gibiyim. Sunum jüriyi sıkmadan olabildiğince şekil, fotoğraf ve video içermelidir. Yazı olabildiğince az olmalıdır. Tabi hepsinde de denge önemli bunu unutmamak lazım. Çünkü iş planınızda yazmış olduğunuz projenizle alakalı her türlü bilgiyi jüri üyesi okuyarak ve gerekli ön puanlamaları yaparak gelmiştir. Sonuç olarak siz ana hatlarıyla ama projenizin öne çıkan yanlarını yansılara koymalısınız. Sunum süresini düşündüğünüzde yansı sayınız 30-40 arasını geçmemelidir. Jüri soru sorduğunda heyecandan ben sorulanı cevaplayamaz isem gibi ihtimallere karşıda ikinci bir elektronik sunu hazırlarsınız bunda yansı sayısı size kalmıştır. Yani birinci sunu kısa ikinci sunu olabildiğince uzun olur. Sonuç olarak, soru-yanıt bölümünde jüri karşısında ifade güçlüğü yaşarsanız uzun sunuyu açarak oradan okuyabilirsiniz. 

• Proje değerlendirme juri karşısına çıkarken kesinlikle ön-prototipe yakın deneysel diğer bir deyişle yani elle tutulur gözle görülür ön çalışmaların kesinlikle sözlü savunmaya beraberinizde götürün. Bu ön çalışmaların orada çalışmama ihtimaline karşı sözlü savunmaya gitmezden önce kesinlikle çalışır durumlarını videoya çekerek sunum esnasında jüri üyelerine seyrettiriniz. Böylelikle, sizin çalışmalarınızda belirli bir başlangıç aşamasını geçtiğinizi, bilgi, birikim ve tecrübelerinizi görme imkanları olacaktır. Ve sonuç olarak jüri üyelerinin, projenizin sizin ve ekibiniz tarafından yapabileceğinize ikna olma ihtimali artacaktır. 

• Projenizin çalışma ekibinden kısaca bahsetmeniz gerekir. Yani danışmanlığı şu üniversitede çalışan şu  kişilerden alacağız, hizmet alımını bu firmadan alacağız, teknik işçiliği şu personelimiz yapacak şeklinde firma çalışanlarının görev tanımlarını, bu proje için olmazsa olmaz personel olduklarını iyi bir şekilde ifade etmeniz beklenir. Eğer bunları gereği kadar ifade edemezsen jüri "proje ekibi sayısı gereğinden fazla mı, sadece projeden faydalanmak için mi sayı şişirilmiş" gibi düşüncelere kapılabilir. 

• Jüri üyeleri karşısında  kendinizi okul hayatınızdaki gibi diğer bir deyişle öğrenci-öğretmen sözlü sınavı havasında hissetmeyin.  Hatırlayın, dersten kalma korkusundan dolayı paniğe kapılıp doğru bildiklerinizi bile çoğu zaman yanlış yaptığınızı. Buldan dolayı olabildiğince rahat olun. Saygıda kusur etmedikten sonra projenizi savunma noktasında sözünüzü esirgemeyin. Ya bu bana kızar mı takar mı tarzından hiç düşünmeyiniz olabildiğince kendinden emin olun. Ve inandığın doğrular üzerinde  pes etmeden onları ikna etmekten geri kalmayınız. Zaten konuşsanız da konuşmasanız-da onların senin hakkındaki olumlu/olumsuz düşünceleri ister istemez oluşacaktır. 

• Sunumlarınızda "Yanlış hatırlamıyorsam ... " gibi güven vermeyen ifadeler kullanmayın. Hatırlıyorsan doğrusunu hatırla ve onu söyle. Aksi taktirde doğruluğundan emin olmadığın ifadeleri dile getirmekten sakın. Kullandığın cümleler senin konuya ne kadar hakim olduğunu hemen belli eder. Jüriye bunu, ne küstahlık yaparak ne de herşeye haklısınız diyerek değilde kendinden emin duruş ve söylem ile aktarmalısın. 

Kaynak : Yukarıdaki karalamalarımın tamamı, yazı başlığındaki projelerin hepsi olmasa da bazı proje deneyimlerinden kesitlerdir.